Populisme moet PvdA redden

Analyse

Ik zag mevrouw Hamer op tv. Zij is fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid. Het gaat niet goed met die partij, ze staan op een historisch dieptepunt van vijftien zetels.
Hoe komt dat zo? wilde de interviewer weten.
In plaats van uitleg te geven ging mevrouw Hamer opsommen welke goede werken haar partij in deze kabinetsperiode al had verricht. Helemaal fout, dat interesseert de kiezer geen klap. Een groot deel van de kiezers reageert vanuit de basale instincten, niet vanuit zorgvuldige verstandelijke afweging.

Alle traditionele partijen maken vroeg of laat een dergelijke neergang door. Het overkwam in de jaren negentig zelfs het CDA. En dat terwijl in God geloven toch van oudsher in hetzelfde pakket zit als CDA stemmen. In deze eeuw volgden D66 en de VVD. Gaat wel weer over, je moet er alleen even doorheen. Niet proberen nog voor de verkiezingen 'terug te komen', de 'schade te herstellen'. Dat is verspilde energie. We krijgen nu namelijk een periode waarin het chronisch ontevreden volksdeel de zegeningen van populistisch rechts mag ervaren. Die gifbeker moeten ze eerst nog leegdrinken, voelen dat de kachel heet is, zeg maar.

Want zo werkt dat bij deze mensen. Ze willen zich goed voelen en tevreden zijn, zij streven naar die opperste staat van geluk en welbevinden. Onbereikbaar sinds de zondeval, maar dat weten ze niet. Daarom lopen ze telkens achter weer achter nieuwe charlatans aan die perspectief bieden op het onmogelijke.
Ze staan in de file, dat voelt slecht, dat voelt niet happy, en daarom bejubelen ze Verdonk. In onderbouwing zijn ze niet geïnteresseerd. Beloofd is beloofd, dat is voldoende.
De islam voelt niet veilig. Islam is terrorisme, Mohammed B., hangjongeren, tasjesdieven en mensen in rare kleren. En daarom is Wilders nu een held.
De nieuwe leiders Wilders en Verdonk zeggen waar het op staat, verwoorden hun ongenoegen, zijn het licht op hun weg naar het ultieme geluk, zoals eens professor Pim dat deed.

Fietsenstalling

Daar kan mevrouw Hamer voorlopig niet tegenop. Stemgedrag wordt bij velen bepaald door primaire impulsen en indrukken. Een enkele typering is genoeg om je voorgoed buitenspel te zetten. Balkenende noemde Bos een draaikont. Dat kostte Wouter meteen een rijtje zetels.
Want met één slim gekozen negatieve typering kun je een tegenstander tegenwoordig de politieke nek omdraaien. Eén knullig optreden in een filmpje op TeleStijl en minister Vogelaar fladdert voortaan aangeschoten door haar eigen prachtwijken.
Eén keer theedrinken in de moskee en de Amsterdamse PvdA-burgemeester is een softie. Eén keer pijpen in de fietsenstalling door een PvdA-wethouder in Nijmegen en... eh, krijgt u al een beetje een beeld van het probleem, mevrouw Hamer?

Voor dát soort signalen is de chronisch verongelijkte kiezer namelijk erg gevoelig. Daar kunnen nog zoveel prachtwijken, straatcoaches, gratis schoolboeken en koopkrachtplaatjes tegenover staan, het komt niet aan bij die kiesmensen. Hun gevoelens van onrust, onveiligheid, ongenoegen en xenofobie zijn misschien wat primitief en oppervlakkig, maar je hebt ermee te maken en ze bepalen het stemgedrag.
Dat is misschien wel het meest frustrerende aan het vak van politicus, dat je ook die mensen serieus moet nemen.

Personeelsbezetting

Dit dwingt de PvdA ertoe om eens kritisch naar de eigen personeelsbezetting te kijken. Een mevrouw Hamer als fractievoorzitter zal de partij niet veilig en ongeschonden door de verkiezingen loodsen. Ze ziet eruit als een gordijnenverkoopster bij de Hema. Gaat niet aanslaan bij de massa.
Wie is er mediageniek? Wie kan zeggen waar het op staat? Wie kan doorgaan voor de nieuwe messias van de arbeiders- en kantoorklasse? Jan Smit? Paul de Leeuw? Gordon? Gerard Joling? Lee Towers als 'elderly statesman'? Ivo Niehe? Linda de Mol of Sonja Bakker?
Politieke kleur speelt hierbij geen enkele rol, evenmin als idealisme. Deze kandidaten switchen net zo makkelijk van politieke partij als van omroep. Als we de Balkenende-norm maar ver genoeg optrekken.

Heropvoedingskampen

Het roer moet om bij de PvdA. Geen geneuzel meer over partijprogramma's. Daar zijn al die weggelopen kiezers helemaal niet in geïnteresseerd. Roep gewoon maar wat: weg met de files, aanpakken die islam, belastingverlaging, strenge straffen, heropvoedingskampen, maximumsnelheid naar 150 kilometer per uur, kerncentrales erbij, iedereen verplicht DNA inleveren, meer camera's en blauw op straat, weg met de wegenbelasting, weg met subsidies, doodstraf invoeren, krakers ophangen, milieubeweging verbieden, scooters verbieden, capuchons verbieden, Antillen afstoten, flitspalen afschaffen, Koos Spee ontslaan, nou ja, lees verder TeleStijl er maar op na, dan heb je een beetje een indruk hoe je de Nederlandse onderbuik moet beffen.

Als je dan eenmaal in de regering zit kun je altijd nog dat partijprogramma eens uit de kast trekken. Dat heb je dan weer voor op Rita en Geert: die staan op zo'n moment met lege handen.

Tags:
dieptepunt hamer kiezers mariëtte peiling pvda zetels

Geef een reactie: