De grapgrens

Waar liggen de grenzen van de humor? Deze kwestie is deze week weer actueel in bepaalde internetkringen. Student Dicky Thijssen zette begin mei een humoristisch bedoeld filmpje online, getiteld Housewitz. Het was een 'promo' voor een niet bestaand technofeest dat zou plaatsvinden in Auschwitz. Thijssen zag al snel het smakeloze in van de grap, verwijderde het filmpje en bood nederig zijn excuses aan. Te laat. Het item was al opgepikt door GeenStijl en dit weblog plaatste een kopie op hun eigen site, vergezeld van een vermanende dosis verontwaardiging.

Inmiddels is de (inter)nationale ophef groot. Een breed scala aan Joodse en andere met de holocaust verbonden organisaties in binnen- en buitenland eisen dat GS het filmpje weghaalt. Vooralsnog wordt dit geweigerd op principiële gronden. Voornaamste argumenten: vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en ook het pedagogisch aspect wordt er zelfs bijgesleept. Men moet tenslotte kunnen kennisnemen van dit soort verschijnselen op internet.

taboes
Het viel helaas te verwachten dat de impact van de holocaust bij de jongste generaties onderhevig zou zijn aan inflatie. Zo gaat dat bij historische gebeurtenissen die steeds verder in de tijd wegzakken, zelfs de vreselijkste. Maar kun je er dan ook grappen over maken? In een samenleving waarin met verreweg de meeste taboes al in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw is afgerekend, is het voor het jonge volkje kennelijk verleidelijk om de heiligste van alle taboes dan ook maar eens te grazen te nemen.

misrekening
Duidelijk een misrekening, jammer genoeg gebaseerd op een gebrek aan historisch besef, inlevingsvermogen en betrokkenheid. Het is met name een misverstand om te denken dat de holocaust een 'taboe' zou zijn, een taboe dat met harde grappen doorbroken zou moeten worden. Integendeel, de holocaust is een dusdanige, bijna niet te bevatten verschrikking, dat hij nog steeds een actuele en prominente rol speelt in de wereldpolitiek. Zonder holocaust bijvoorbeeld geen Midden-Oostenconflict.

ijkpunt
Daarnaast is de massamoord op meer dan zes miljoen Joden, homo's, zigeuners en gehandicapten geworden tot een ijkpunt van ons moreel besef, de mensenrechten, ons ethisch bewustzijn inzake internationale conflictsituaties. Zonder de holocaust zat Milosevic niet opgesloten in Scheveningen, was er niet ingegrepen in Kosovo en hielden Ratko Mladic en Radovan Karadzic nu spreekbeurten op dure congressen over het nut van etnische zuiveringen. Dus hoezo geschiedenis? Zonder Hiroshima en Nagasaki was het waarschijnlijk niet gebleven bij louter dreigen met nucleaire vernietiging. Verschrikkingen uit het verleden bepalen ons tegenwoordig beleid. Holocaust en Hiroshima zijn niet ver weg, maar dichtbij.

onnozelen
Het beste voor studenten als meneer Thijssen en andere historisch onnozelen lijkt mij dus om géén tijd te investeren in het verzinnen van 'holocaustgrappen', maar in kennis over de zaken die tot op de dag van vandaag ons moreel en ethisch handelen in belangrijke mate sturen. Of in elk geval behóren te sturen. Anders zijn we straks weer terug bij af.
Mochten zij daarna nog steeds behoefte hebben aan het omver halen van enige taboes, nou dan maken ze toch gewoon wat komische filmpjes over de wiegedood van hun eerste kind, de derde miskraam van hun vrouw, de terminale kanker van hun vader of hun doodgereden dochtertje? Keus genoeg zou ik zeggen! Of komt dat wat te dichtbij? Nou, heus niet dichterbij dan voor miljoenen mensen de holocaust. Alles moet kunnen toch? Vrijheid van meningsuiting, nietwaar?

Tags:
auschwitz grappen historie holocaust housewitz satire taboe

Geef een reactie: