De domheidseconomie

Zondag 06 Maart 2005 in categorie Opinie, Politiek & Maatschappij

EzelVia de beeldbuis kwam vandaag weer enig gebabbel tot ons van de minister van Economische Zaken Brinkhorst. Het ging voornamelijk over China, maar tussendoor refereerde hij nog even aan het grote belang dat Nederland moet hechten aan het stimuleren van de eigen kenniseconomie. Immers, daarin ligt in de toekomst onze kracht.
Met die bevordering van de kenniseconomie mogen hij en zijn kabinetscollega's dan wel eens voortmaken, want tot dusver is het beleid bedroevend.

Geen tijd meer om de materie eens goed te laten bezinken

Nog afgelopen week werd het Maagdenhuis, het administratief centrum van de Universiteit van Amsterdam, bezet door een massa studenten die hoogst ontevreden waren over de kwaliteit van hun onderwijs. Ze hadden gelijk, maar werden eruit gemept.

Studeren moet tegenwoordig snel gaan. Je moet 't zo'n beetje binnen vijf jaar zien te rooien en daarna anders zelf dokken. Geen tijd meer om de materie eens goed te laten bezinken of voor diepgaande discussies, laat staan voor leerzame nevenactiviteiten in het maatschappelijk verkeer.

Weliswaar kunnen we ons dat slome Rutten-tempo van vroeger niet meer veroorloven, maar je kunt ook overdrijven. Het gaat de kenniseconomiebevorderaars in de regering dan ook niet om angst voor lapzwanserij onder het studievolkje, maar zoals vanouds om bezuinigingen.

Kortzichtig
Kortzichtig beleid en zeker geen stimulans voor de kenniseconomie. Door de snelheid waarmee de studies worden afgerond merk je dat steeds meer afgestudeerden weliswaar specialist zijn op een bepaald terrein, maar qua verdere algemene ontwikkeling ernstig tekort schieten.

Specialisme moet zijn ingebed in een breder intellectueel generalisme en intellectuele creativiteit. En daar ontbreekt het tegenwoordig nogal eens aan, heb ik de indruk. Met zulk gelimiteerd 'materiaal' bouw je dus geen kenniseconomie.

De braindrain
Maar er is meer aan de hand. Vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties roepen dat ze zitten te springen om academici. Wanneer deze academici vervolgens solliciteren krijgen ze nul op het rekest. Er rest hun niets anders dan voor een baan naar het buitenland uit te wijken, alwaar ze uiteraard met open armen worden ontvangen. Héél goed voor de kenniseconomie dus, alleen niet de onze.

Illegale studenten
Omgekeerd krijgen we in Nederland ook heel wat slimme buitenlandse studenten aan onze universiteiten. Ze zijn het neusje van de zalm. Daar moeten we blij om zijn, want ze komen hier om zich verder te bekwamen in vakgebieden waarin Nederlandse universiteiten (nog) uitblinken. We moeten er ook zuinig op zijn, want wie weet willen ze hier na hun afstuderen of promotie wel blijven om hun schouders eens lekker onder onze kenniseconomie te zetten.

Je zou daarom verwachten dat ons kabinet de jongelui een beetje in de watten legt. Al is het alleen maar op het terrein van administratieve rompslomp. Maar nee hoor, vele buitenlandse studenten verblijven hier formeel illegaal omdat ze al meer dan een jaar op hun papieren zitten te wachten.

Kortom, Brinkhorst en zijn trawanten zijn de grondleggers van onze toekomstige domheidseconomie. Voor een echte kenniseconomie zijn ze bij lange na niet slim genoeg.

Tags: