betalen voor de rechtsstaat

Vrijdag 11 Februari 2005 in categorie Opinie

Binnen het debat over terrorismebestrijding klinken grote woorden over het belang van onze rechtsstaat. Onderdeel daarvan is tevens de discussie of de rechten van de burger niet in het geding komen bij al die anti-terrorisme maatregelen. De regeringspartijen CDA en VVD zien het allemaal zo zwaar niet.

Maar wát als die burger een keertje werkelijk ten onrechte door de overheid in het foute hoekje is gezet? Dan moet hij in de clinch met diezelfde overheid. Hij krijgt in zo'n geval te maken met een ander aspect van onze rechtsstaat, de rechtspraak. Maar is die rechtspraak wel zo toegankelijk als hij in een échte rechtsstaat voor iedereen behoort te zijn? Met die toegankelijkheid valt het nog knap tegen. Voor de niet-vermogende burger althans. Daar heeft minister van Justitie Donner voor gezorgd. Hij wil namelijk niet dat men maar 'onnodig (door)procedeert' en kleedde daarom gemakshalve de gesubsidieerde rechtsbijstand uit. En passant leverde hem dat een bezuiniging op van vier miljoen.

gedeisd houden
Advocaten zijn duur, erg duur. Als burgertje met een midden-inkomen kun je je dus maar beter héél erg gedeisd houden en proberen niet in juridische sores terecht te komen. Vooral niet met grote bedrijven of de overheid. Die hebben geld zat en kunnen vrijwel ongelimiteerd doorprocederen.
Opmerkelijk hierbij is dat de overheid tegen burgers kan procederen met het geld dat diezelfde burgers hebben opgebracht. Ergens een vreemde paradox.

een farce
Ga voor de gein (nou ja, voor de gein...) eens kijken op de website van de Raad voor de Rechtsbijstand. Daar kunt u uitrekenen of u recht heeft op een bijdrage of dat u er financieel alleen voor staat. U ziet al meteen dat u 't geheel kunt schudden qua overheidssteun wanneer u een maandinkomen hebt van meer dan 1518 euro (alleenstaanden) respectievelijk 2135 euro (gehuwden en samenwonenden) .
U mag een paar zaken aftrekken, maar nou nét niet die dingen die altijd zo lekker in het gezinsinkomen hakken, zoals de huur, energielasten, gemeentelijke belastingen, de meeste schuldaflossingen en verzekeringen (uitgezonderd ziekenfonds). Waag het ook vooral niet om iets teveel eigen vermogen te hebben.
De draagkrachtberekening is dus in feite een farce.

moeite met rondkomen
De GPD publiceerde vandaag een onderzoek waaruit bleek dat 75 procent van de gezinnen met een inkomen tussen 1500 en 3100 euro moeite hebben met rondkomen. Volgens het CBS is het rood staan ten opzichte van 2003 in 2004 sterk toegenomen.

Wanneer u in een dergelijke situatie verkeert en geen recht hebt op gesubsidieerde rechtsbijstand, kunt u bijvoorbeeld beter niet onder de tram komen. Een juridisch gevecht met een gemeentelijk vervoerbedrijf over de aansprakelijkheid kost u al gauw tienduizenden euro's, want ze procederen desnoods door tot de Hoge Raad. Als het zover komt heeft u daar behalve uw letselschade-advocaat namelijk nog een extra gespecialiseerde advocaat voor nodig.

In de praktijk is het recht dus alleen te koop voor de hogere inkomens en zelfs die zullen waarschijnlijk even slikken bij het zien van de nota's. Jan Modaal kan economisch gezien beter het recht in eigen hand nemen. Maar dat is uiteraard weer strafbaar en daarom af te raden. Tot zover die fijne rechtsstaat van ons.

Schrale troost: ledenkorting voor rechtsbijstandverzekering bij de Consumentenbond.