joodse bruiloft
Vrijdag 14 Juni 2002 in categorie Gozertje
14 juni 2002
Vandaag trouwt Amit met Tal. Dat hadden we eigenlijk niet verwacht van hem. Nooit zien we hem met een vriendin, het volgende moment deelt hij doodleuk mee dat hij gaat trouwen. Amit is het van het rustige, laconieke type dat maling heeft aan allerlei conventies en gedoe. En zeker wanneer het gaat om Joodse conventies en gedoe. Daarom zijn er maar vierhonderd mensen op zijn bruiloft, een reportageploeg van de BBC en een Brits parlementslid. En wij natuurlijk.
De bruiloft wordt op een speciale plek in de kibboetz gevierd. Tientallen ronde tafeltjes in de schaduw onder de bomen, iedereen praat met iedereen, iedereen danst met iedereen. Want bijna iedereen kent iedereen. Wanneer Joden elkaar onverhoopt niet kennen, gaan ze net zo lang bij elkaar informeren naar familieleden en kennissen, tot ze beet hebben. Want verdomd als het niet waar is: ten lange leste komt er altijd wel iemand bovendrijven die ze allebei kennen.
Ik ben verbijsterd over het aantal van vierhonderd mensen. Misschien ben ik van nature een beetje teveel 'op mezelf', maar al zou ik nog zo groots en meeslepend leven, ik zou er van z'n levensdagen geen vierhonderd bij elkaar krijgen die ik allemaal persoonlijk ken. U wel? Misschien als je de trouwpartij combineert met een reünie van alle onderwijsinstellingen die je ooit hebt bezocht, aangevuld met nog wat ex-collega's. Dan lukt het misschien net...
Een bruiloft in Israël verloopt aan de buitenkant tegenwoordig niet ongedwongen. Het feest is letterlijk omgeven met wantrouwig kijkende bewaking en ook tussen de gasten lopen lieden met een decent verborgen revolver tussen de broekriem.
Maar alles verloopt vlekkeloos. In Israël kun je voor een trouwpartij niet om de rabbi heen. Dat is de reden dat vele Israëlis voor het ja-woord de wijk nemen naar Cyprus. Maar Amit wilde het kennelijk lekker knus in de kibboetz, dus dan maar die rabbi erbij.
Zonder al teveel plichtplegingen worden de nodige formuleringen en bezweringen opgedreund, waar ik toch niets van versta, maar er zit tenminste schot in op die manier. Op gezette momenten roept de menigte 'amen' (ah, dat ken ik!), ik zie Amit een kaartje met een tekst kussen, de moeder van de bruid krijgt een glas wijn aangereikt, wil daarvan een slok nemen, hetgeen de rabbi nog net kan voorkomen: het is de bedoeling dat het glas aan haar dochter wordt doorgegeven. De sluier wordt opgetild en de bruid neemt een slok terwijl moeder ietwat jaloers toekijkt.
De ringen worden trots getoond en trefzeker plaatst Amit de ring aan de wijsvinger van zijn bruid. Er wordt ook nog een groot papier met een tekst geëtaleerd, de rabbi ratelt onderwijl onverdroten voort en tenslotte trapt Amit krachtdadig een glas kapot. Dit moet symbolisch gesproken het laatste zijn dat breekt binnen dit huwelijk.
Mijn vriendin is zo vriendelijk mij mee te delen dat ze nu getrouwd zijn.
Dit is natuurlijk de beschrijving van de 'goj' die er allemaal niet veel van verstaat. Maar dat is niet erg, veel belangrijker is de sfeer van saamhorigheid en mooie rituelen die wel degelijk overkomt. Daar is geen kennis van de taal voor nodig. Het is een gevoel van vriendschap, liefde en hartelijkheid dat tussen iedereen bestaat. En ik hoor daarbij, niemand die daar enige twijfel over laat bestaan.
Tijdens de informele gesprekken komt onontkoombaar menigmaal de oorlogssituatie ter sprake. Ik spreek Raanan. Hij heeft zijn kwekerij vlak achter de geluidswal die de snelweg scheidt van de kibboetz. Op 10 april werd op deze snelweg een bus opgeblazen (zie: 'Aanslag'). Hij vertelt over de onwerkelijke, absolute stilte die er na de explosie intrad. Alle auto's die in een lange file tot stilstand waren gekomen, een onbeweeglijke verbijstering, ongeloof. Het enige dat tot hem doordrong was de doordringende brandlucht, die hij omschreef als 'de lucht van een barbecue...'
De BBC-ploeg ruikt tijdens ons gesprek wat anders: sensatie. Wanneer ik even naarbeneden kijk zie ik plotseling een hengelmicrofoon tussen onze knieën hangen.
Later spreek ik jongeren die her en der, al of niet op herhaling, hun dienstplicht vervullen. Verhalen over hun angsten, hun belevenissen, de voortdurend aanwezige dreiging die het op hun leven heeft gemunt.
De vijfentwintigjarige Chai was twee weken op herhaling in de Gaza-strip. Die twee weken bracht hij voornamelijk door op een wachttoren. Maar veelzeggend was zijn opmerking dat er altijd een collega meeging wanneer hij ging douchen. Om op de uitkijk te staan.
Ik probeer zo objectief mogelijk tegen alles aan te kijken. Maar objectief zijn doe je met je verstand. Ik begrijp de emoties van mensen die klappen krijgen en hard willen terugslaan. Die emoties zullen er aan beide zijden zijn, want dat is oorlog.
Ik besef dat het goed is om nauwkeurig te luisteren, mij in te leven. Het is zo gemakkelijk meteen een politiek hygiënisch oordeel te hebben. En die pretentie had ik hier tijdens vorige bezoeken al afgeleerd. In West-Europa wordt ten aanzien van Israël gemakkelijk het woord 'oorlogsmisdaden' in de mond genomen. Het zijn inderdaad vast geen lekkere jongens, maar misschien is het hier wel 'gewoon' ouderwets óórlog en geen videogame met zware Amerikaanse luchtdrukbommen, waarbij in onze journaals nooit slachtoffers vallen. En burgers in café's en bussen opblazen is naar mijn maatstaven ook een regelrechte oorlogsmisdaad. Dus waar hebben we het over... Elke onschuldige dode is een misdaad tegen de menselijkheid.
In Amsterdam hing mevrouw Duisenberg in haar politieke onnozelheid een Palestijnse vlag buiten. Dat heet dan solidariteit. Zou het kunnen zijn dat in een oorlog een begrip als 'solidariteit' vervangen moet worden door 'partij kiezen'?
Het zou beter zijn wanneer beide vechtersbazen eindelijk eens een witte vlag aan het balkonhek knoopten.
Het zal geen liefde worden tussen Palestina en Israël, laat staan een huwelijk. Maar is een vreedzaam samenlevingscontract nu echt teveel gevraagd?
U ziet: het was een buitengewoon geslaagde, gezellige en leerzame Joodse bruiloft...
| Tweet |
